Amazon depolarında izin yazılımları...
Doruk Tokçabalaban
404 Media bildiriyor:
Amazon’un yeni emek düzeninin inşasında oynadığı rol fordist üretim ilişkilerinin ortaya çıktığı boyuta yakın bir etkiye ulaşıyor. İşçilerin takip edilmesi, robot kullanımı, emek düşmanı sözleşme türleri gibi bir çok güvencesizlik Amazon’un depolarından dünyaya yayıldı. Amazon’un yıllarca neredeyse sıfıra yakın kar ile ayakta kalmasını sağlayan yatırımların tek sebebinin gelecekte gerçekleşecek karlar olacağını düşünmek büyük bir yanılgı olacaktır. Nasıl Über’in hedefi güvenceli işçi çalıştırılan toplu taşıma sektörünü yok edip iki farklı kar alanı açmaksa; burada birinci kar güvencesizleşen emek üzerinden ikinci ise kamusal olan ulaşımın özelleşmesinden doğan kardır, Amazon da hem bir ticaret tekeli olma hedefiyle hem de emek düşmanı yeni teknoloji pratiklerinin hayata geçtiği bir laboratuar-fabrika olmasından ötürü büyük yatırımlar ile desteklenmiştir. Hal böle olunca Amazon’daki emek ilişkileri bazı noktalarda siberpunk hikayelerine benzeyebiliyor.
Amazon’un yapısında farklı izin seçenekleri var. Bunların bir kısmı klasik maaşlı/maaşsız izinler iken bunların dışında kalan ‘isteğe bağlı izin’ adlı seçenek izinlerinizden ve toplam çalışma saatinizden harcamadan daha az çalışmanızı sağladığı için işçiler tarafından her fırsatta kullanılan bir seçenek.. Hikaye işte burada başlıyor. Amazon depolarına göre farklılık gösterse de genel olarak bu izinler Amazon çalışanlarının kullandıkları uygulamada haftalık olarak yayınlanıyor ve yayınlandıktan kısa bir süre sonra da bir bildiriyle haber veriliyor. İşçilerin söyledikleriyse genel olarak bu bildirim geldikten sonra uygulama girdiklerinde bu izinlerin bitmiş olduğunu gördükleri yönünde… Anlayacağınız sistem ilk gelen iznini alır şeklinde çalışıyor. Peki nasıl oluyor da bazıları izinleri alırken bir çok kişinin izin alma şansı bile olmuyor? Burada hikayeye bot adını verdiğimiz ufak yazılımlar giriyor. Bunların gelen amacı belirli aralıklarla ve düzenli olarak belli işlemleri gerçekleştirmek. Örneğin spor müsabaka sonuçlarını toplamak, kripto fiyatlarına bakıp satın alma yapmak, web sitelerinde ürün fiyatlarını takip edip ucuz ürün satın almak gibi… Amazon çalışanlarının bir kısmı da aynı mantığı burada uygulamış ve kendi botlarıyla iş arkadaşlarının önüne geçmeyi başarmışlar.
Amazon’un izinleri ilk gelen alır şeklinde kurgulamış olması da ufak bir detay gibi görünse de fabrikalarda klasik olarak uygulanan herkes kendinin kurdudur mantığının; yani örgütlenmenin önüne geçmek için sosyal ilişkilere de bir rekabet durumu getirmenin faydasını da hedefliyorlar.
Bahsettiğimiz botlardan birinin kodlarının durduğu sayfasındaki açıklama metninde neden böyle bir yazılımı ortaya koyduğunu aşağıdaki şekilde anlatıyor bir Amazon depo işçisi:
Bunu yaptım çünkü işimi gerçekten sevmiyordum. Günde 10 saat çok basit bir görevin aşırı tekrarından ibaretti. Fırsat buldukça isteğe başlı izinlere katılmaya çalışıyordum ama çoğu zaman yer bulacak kadar hızlı olamıyordum. Süreci otomatikleştirmeye karar verdim.
Bir Amazon depo işçisi